نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه و نکات مهم آن

نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه از مهمترین مسائلی است که دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد با آن روبرو هستند. یادمه بعد از انتخاب واحد پایان نامه، در مورد نوشتن اون یه مقداری استرس داشتم.

پایان نامه بخش‌های مختلفی مانند چکیده، پیشگفتار، نتیجه‌گیری و… داره که برای نوشتن هرکدوم از این بخشا باید به نکات مهمی توجه کرد.

به خاطر اینکه نوشتن پایان نامه سخت بود، دانشجویان زیادی رو می‌دیدم که نوشتن پایان نامه خودشون به افراد دیگه می‌سپارن. اوایل منم به خاطر استرسهام ترغیب شدم که این کارو انجام بدم. اما وقتی از حکم شرعی پایان نامه نویسی و مجازات‌های اون آگاه شدم تصمیم گرفتم، خودم پایان نامه رو بنویسم. به همین دلیل مصمم شدم که بخش‌های مختلف پایان نامه رو به خوبی بشناسم و نوشتن اونا رو یاد بگیرم. از مهمترین بخش‌های پایان نامه می‌توان به پیشگفتار اشاره کرد. پیشگفتار اهمیت زیادی در متن دارد که معمولاً در ابتدای پایان نامه می‌آید. البته این نکته مهم به شما بگم که پیشگفتار تنها برای پایان نامه استفاده نمیشه؛ بلکه در متونی مانند کتاب، مقاله و… نیز استفاده میشه.

اما منظور از پیشگفتار پایان نامه چیست؟ چرا نوشتن آن در ابتدای اکثر متون علمی ضرورت دارد؟

در این بخش باید درباره دلیل نوشتن متن، توضیحاتی بدهید تا مخاطب شما به اعتبار کار علمی پی برده و مشتاق به مطالعه بقیه متن شود.

بسیاری از افراد نوشتن پیشگفتار را کاری سخت می‌دانند؛ اما استفاده از آن در ابتدای هر متنی کمک می‌کند تا خواننده به اطلاعات کافی در این زمینه دست پیدا کند. البته این روزا یه سری قالب‌های آماده هم برای پیشگفتار وجود داره که می‌تونین اونها رو برای نوشتن پایان نامه به کار ببرین.

من اطلاعات ارزشمندی رو برای نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه جمع‌آوری کردم که به شما در نوشتن این بخش از پایان نامه کمک زیادی می‌کنه. پس در ادامه همراه من باشین تا با نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه آشنا شین و با اطلاعات کامل این کار رو انجام بدین.

پیشگفتار چیست؟

در ابتدای کار باید با عبارت پیشگفتار چیست آشنا شوید تا بتوانید نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه را به صورت حرفه‌ای رعایت کنید.

نام دیگر پیشگفتار پایان نامه Thesis Foreword  می‌باشد.

پیشگفتار در حقیقت به متنی گفته می‌شود که در آغاز پایان نامه می‌آید. هدف از نوشتن این متن در آغاز پایان نامه بیان پروسه انجام پژوهش است. در مجموع در هر متنی مانند کتاب، مقاله، پایان نامه و…متنی به نام پیشگفتار وجود دارد که در آن نویسنده با سبکی صمیمی، شرحی از متن را برای خوانندگان خود آورده است.

البته در بعضی از رشته‌ها نیازی به نوشتن پیشگفتار نیست و نویسنده تنها باید چکیده تحقیق را بنویسد. پیشگفتار و چکیده شباهت زیادی به یکدیگر دارند ولی در پیشگفتار نویسنده می‌تواند همه مطالب ذهن خود را برای خواننده بیان نماید. به عبارت دیگر نویسنده در نحوه بیان خود اختیارات بیشتری دارد. همچنین قوانین نگارش آن بسیار آسان است.

در این قسمت تقدیر و تشکر از افرادی که به دانشجو کمک کرده‌اند انجام می‌شود. در حقیقت پیشگفتار نوعی بیان آزاد به شما می‌رود. خواندن آن توسط سایر افراد به آنها این امکان را می‌دهد تا با دید بازتری به مطالعه بقیه پایان نامه بپردازند.

آشنایی با نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه

1. خواننده را با پیش‌زمینه آشنا کنید.

در این بخش باید درباره زمینه کاری و تحصیلی خود صحبت کنید. چون خواننده از کجا متوجه شود شما قصد صحبت در مورد چه چیزی را دارید؟ یا آیا در این زمینه تخصص و تجربه کافی را دارید. به عنوان مثال اگر دارید درباره یک پروژه کشاورزی صحبت می‌کنید، باید به خواننده این اطمینان را بدهید که دارای تحصیلات و کارهای پژوهشی در زمینه کشاورزی هستید.

2. با چه انگیزه و دلایلی اقدام به نوشتن این پژوهش کرده‌اید؟

هر چند نوشتن این قسمت الزامی نیست؛ اما به نظر من بهتره بنویسین. چون خواننده رو کنجکاو می‌کنین. در حقیقت بعضی از خوانندگان تمایل دارن بدونن چرا شما اصلاً این موضوع رو انتخاب کردین. گاهی هم خود نویسنده تمایل داره به خواننده بگه چرا ترغیب شده درباره این موضوع بنویسه.

3. دلیل اهمیت متن رو بیان کنید.

دلیل خواننده برای خوندن متن شما چیه؟ چرا باید این متن بخونن؟

ارزش متن شما در چه چیزیه؟

جواب کلیه این سوال‌ها رو در این بخش بذارید. این کار اهمیت زیادی داره. چون خواننده از این طریق میتونه آگاه بشه که با خواندن این متن چه اطلاعاتی رو بدست میاره.

4. تعیین مخاطب هدف

هنگامی که شما مخاطب هدف خود را تعیین می‌کنید؛ او به این موضوع پی می‌برد که آیا از خواندن این متن اطلاعات مفیدی کسب می‌کند یا خیر. در بیشتر مواقع نویسندگان تمایل دارند که افراد بیشتری متن آنها را مطالعه کنند. حالا تصور کنید که افرادی مطلب شما را مطالعه کنند که اصلاً این موضوع هیچ کاربردی در زندگی آنها ندارد. تعیین مخاطبان هدف از اتلاف وقت افراد دیگر جلوگیری می‌کند.

5. توضیح مختصر درباره متن

یکی از نکاتی که در نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه باید به آن توجه کرد این است که باید توضیح مختصری درباره متن در اختیار خوانندگان قرار بگیرد. این کار باعث خواهد شد که نویسنده مفهوم و معنای بیشتری از متن را قبل از خواندن متن اصلی به اطلاع مخاطبان برساند.

6. بیان جزئیات بیشتر

بیان جزئیات بیشتر الزامی نیست. اما شما از طریق پیشگفتار می‌توانید جزئیات بیشتری را برای افزایش کنجکاوی مخاطب در اختیار او بگذارید. در پیشگفتار می‌توانید مطالب جذاب را برای خواننده خود بگذارید.

7. تقدیر و تشکر از افرادی که در نوشتن پایان نامه به ما کمک کرده‌اند.

تقدیر و تشکر از افرادی که در نوشتن پایان نامه به ما کمک کرده‌اند، می‌تواند بهترین هدیه برای آنها باشد. شما عزیزان می‌توانید در قسمت پیشگفتار از همه افرادی که در این کار به شما کمک کرده‌اند تشکر و قدردانی نمایید.

چگونه پیشگفتار را تصحیح کنیم؟

پس از خواندن پیشگفتار، باید کارهای دیگری را انجام دهید. از مهمترین این کارها می‌توان به تصحیح و بازبینی متن اشاره کرد:

1. متن را بررسی کرده و کلیه مشکلات نگارشی در آن را با استفاده از گوگل داکس شناسایی و برطرف نمایید. هیچ‌کس دوست ندارد یک متن پر از ایرادات نگارشی را مطالعه کند. به همین دلیل باید از داشتن متنی بدون هرگونه اشکال نگارشی مطمئن شوید. در داشتن متنی بدون هرگونه اشکال باید به موارد زیر توجه کنید:

• نحوه جمله‌بندی: جمله‌بندی باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر رعایت نکات گرامری، در آن هیچ نوع مشکلی وجود نداشته باشد.
• میزان خوانایی: میزان خوانایی جملات باید به گونه‌ای باشد که افراد بتوانند به معنا و مفهوم متن شما پی ببرند.
• انتخاب کلمات تخصصی و مرتبط با متن: از به کار بردن هرگونه عبارت غیر تخصصی در متن باید خودداری کرد. این کار نشان می‌دهد که شما به صورت تخصصی در حال تهیه و تحقیق درباره یک موضوع هستید.

2. مطالعه متن توسط دیگران: از نظر خیلی از ما، متنمان بدون هرگونه عیب و نقص است!!! در حالیکه ممکن است متن ما کلی عیب از نظر ویراستاری داشته باشد. به همین دلیل بهتر است، برای رعایت نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه، متن خود را در اختیار چند فرد با تجربه بگذارید. این افراد با تجربه ایرادات شما را هایلایت و شما را برای برطرف کردن آن راهنمایی می‌کنند.
3. بررسی مشکلات با توجه به نظرات افراد با تجربه: همانطور که گفتیم افراد با تجربه در زمینه نوشتن پایان نامه به بهترین شکل ممکن ایرادات را شناسایی می‌کنند. بعد از این مرحله شما باید ایرادات مطرح شده را اصلاح نمایید.
4. مرور دوباره پیشگفتار

یکی از نکات مهم نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه، مرور مجدد آن است. اما چرا بعد از اصلاحات متعدد باز هم باید خودمان یک دور متن را مرور کنیم؟ چون این متن توسط ما نوشته شده و هیچ‌کس بهتر از ما نمی‌تواند ویرایش آن را انجام دهد.

چگونه یک پیشگفتار مفید و تاثیرگذار آماده کنیم؟

نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه به آن آسانی‌ها که فکر می‌کنید؛ نیست. در حقیقت باید پیشگفتار شما تاثیرگذار باشد تا خوانندگان ترغیب شوند. در ادامه با مهمترین عوامل تاثیرگذار نیز آشنا می‌شوید:

1. نوشتن پیشگفتار بعد از تمام شدن کل تحقیق: فرقی نمی‌کند که بخواهید پایان نامه، کتاب و یا مقاله بنویسید؛ بهتر است در ابتدا باید کل پژوهش‌های خود را انجام دهید تا بر موضوع و مسائل پیرامون آن تسلط کامل پیدا کنید. پس از احاطه کامل بر موضوع و کسب اطلاعات کامل باید اقدام به نوشتن پیشگفتار نمایید. زیرا ممکن است اگر در ابتدای کار پیشگفتار را بنویسید پس از اتمام کل پایان نامه متوجه شوید که اطلاعات پیشگفتار ناقص است و باید آن را ویرایش نمایید.
2. رعایت فرمت خاص نگارشی: همانطور که در مقاله پایان نامه چیست و همچنین نوشتن انواع مقاله علمی و چاپ آنها در مجلات معتبر برای شما توضیح دادم؛ برای انتشار و یا چاپ هر مطلبی باید به آیین‌نامه نگارشی آن دانشگاه، مجله و… توجه کرد. برای نوشتن تک تک بخش‌های پایان نامه آیین‌نامه نگارشی وجود دارد که با توجه به آنها باید نگارش متن را انجام داد. هر دانشجویی برای آگاهی از این آیین‌نامه نگارشی باید به سایت دانشگاه خود مراجعه نماید. هر چند که مقاله ما مربوط به نحوه نوشتن پیش گفتار پایان نامه است اما برای اطلاع افرادی که مقاله یا کتاب نیز می‌نویسند، اینجا مطالبی را ذکر می‌کنم. کلیه افرادی که می‌خواهند مقالات خود را در مجلات معتبر به چاپ برسانند باید آیین‌نامه نگارشی آن مجله را مطالعه کنند. همچنین افرادی که می‌خواهند کتاب خود را در یک انتشارات به چاپ برسانند باید از قوانین نگارشی آن انتشارات آگاه شوند.
3. ارتباط با خواننده در پیشگفتار: پیشگفتار مانند کلیه قسمت‌های پایان نامه نیست. لحنی که برای صحبت با مخاطبین انتخاب می‌شود، یک لحن غیر رسمی و تقریباً صمیمانه است. در حقیقت پیشگفتار باید به نحوی نوشته شود که خوانندگان تصور کنند شما، به صورت شفاهی دارید متنی را به آنها توضیح می‌دهید. پیشگفتار به عنوان پلی برای ارتباط بین خواننده و نویسنده محسوب می‌شود.
4. اطلاعات مهم را علاوه بر پیشگفتار در بخش‌های دیگر هم قرار دهید: بسیاری از خوانندگان به دلایل مختلف اقدام به خواندن پیشگفتار نمی‌کنند. حالا تصور کنید شما یک مطلب مهم را در این بخش بیان کرده‌اید و خواننده این مطلب را به دلایل مهم از دست داده است. به همین دلیل باید آن مطلب مهم را در سایر بخش‌های مختلف پایان نامه بیاورید. اینطوری خواننده شما می‌تواند مطالب مهم را در بخش‌های دیگر مطالعه ‌کند.
5. آماده‌کردن پیشگفتار مفید و موثر در حجم کم: باید تمام تلاش خود را انجام دهید تا پیشگفتار شما بیشتر از دو صفحه نشود. تهیه پیشگفتار موثر و مفید از مهمترین نکات آیین‌نامه نگارشی پیشگفتار پایان نامه هر دانشگاه است. البته الزامی در این زمینه نیست. بعضی از موضوعات نیاز به پیشگفتار طولانی‌تری دارند. ولی در مجموع هر چه پیشگفتار کوتاه‌تر باشد بهتر است.

چرا باید برای نوشتن پیشگفتار پایان نامه از یک فرد متخصص کمک بگیریم؟

نوشتن پایان نامه شاید از سخت‌ترین کارهایی باشد که دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد باید انجام دهند. قطعاً این دانشجویان استرس زیادی در مورد نوشتن پایان نامه دارند. درست که استاد مشاور و استاد راهنما در نوشتن پایان نامه دانشجو را راهنمایی می‌کنند. اما گاهی اوقات دانشجویانی را دیده‌ام که به شدت از راهنمایی‌های استاد راهنما و مشاور خود ناراضی هستند.

این عبارت رو خیلی بین دانشجویان ارشد شنیدم؛ ” اصلاً متوجه نشدم چی گفتن. رومم نشد دوباره بپرسم. استاد گفت خیلی کار داره و الان کلاسش شروع میشه” . شاید همین موارد باعث شده تا بسیاری از دانشجویان نوشتن پایان نامه خودشون به افراد دیگه بسپارن. شاید اگه یه فرد با تجربه ودلسوز راهنماییشون می‌کرد، این اتفاق رخ نمی‌داد. آخه وقتی دانشجویان نوشتن پایان نامه خودشون به افراد دیگه می‌سپارن، علاوه بر پرداخت مبلغ زیاد، ممکنه یه متن کپی تحویل بگیرن که منجر به اخراج اونا از دانشگاه بشه.

علاوه بر این بار علمی دانشجو بالا نمیره و ممکن در جلسه دفاع دانشجو به خوبی نتونه از پایان نامش دفاع کنه. اینجوری اساتید و داوران متوجه میشن دانشجو پایان نامه رو ننوشته و این موضوع منجر به اخراج دانشجو از دانشگاه هم ممکنه بشه.

پیشگفتار از اون قسمت‌های مهم در پایان نامس که حتماً بعد از نوشتن شما یه نفر با تجربه و متخصص حتماً باید اون رو بررسی و اشکالاتشو به شما گوشزد کنه تا بتونید اونها رو برطرف کنید. به همین دلیل حتماً باید یه فرد با تجربه و کاربلد در این زمینه کمکتون کنه تا پیشگفتار پایان نامه خودتون رو به بهترین نحو ممکن بنویسید.

چرا باید نمونه پیشگفتار پایان نامه‌ها رو بخونیم؟

من همیشه به دانشجوها توصیه می‌کنم سایر پایان نامه‌ها رو مطالعه کنند. این کار تاثیر زیادی در افزایش تجربه اونها داره. البته پایان نامه‌هایی که انتخاب می‌کنید باید با حوزه تخصصی شما مرتبط باشه و همچنین شباهت داشته باشه. اینجوری بهتر متوجه میشین که چی باید بنویسین. به همین خاطر بهتون توصیه می‌کنم حتماً نمونه پیشگفتار پایان نامه‌های مرتبط رو مطالعه کنین و تجربه خودتون رو در این زمینه بالا ببرید!!!

کلام آخر

نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه از مهمترین مسائلی است که دانشجویان در هنگام نوشتن پایان نامه باید به آن توجه کنند. بسیاری از دانشجویان تصور می‌کنند پیشگفتار به دلیل متن نسبتاً کوتاه آن اهمیتی ندارد!!! اما این تصور اشتباه است.

پیشگفتار همان متنی است که خوانندگان شما را به خواندن بقیه متن پایان نامه ترغیب می‌کند. در پیشگفتار باید لحن خود را اندکی صمیمی‌تر کرده و حس کنجکاوی مخاطب خود را برانگیزید. در حقیقت باید به مخاطب نشان دهید که پایان نامه شما ارزش وقت گذاشتن برای خواندن را دارد.

حتماً در ابتدا حوزه تخصصی خود را تعیین کنید تا خوانندگان شما اگر این موضوع مناسب آنها نیست مطالعه نکنند. همچنین تعیین مخاطب هدف نیز بسیار ضرورت دارد. مطالب متن باید مفید و موثر و همچنین در حجم کوتاه باشد.

علاوه براین؛ نکات مهم را نه تنها در این بخش بلکه در سایر بخش‌های دیگر پایان نامه نیز بیاورید. زیرا ممکن است بسیاری از افراد به بخش پیشگفتار زیاد توجه نکنند و وقت خود را صرف خواندن سایر بخش‌های پایان نامه کنند. قبل از نوشتن پیشگفتار حتماً آیین‌نامه دانشگاه خود را مطالعه و براساس آن اقدام به نگارش نمایید. امیدوارم با خواندن این مقاله اطلاعات کافی درباره نحوه نوشتن پیشگفتار پایان نامه کسب کرده باشید.

سوالات متداول:

1. منظور از پیشگفتار چیست؟ پیشگفتار در متونی مانند پایان نامه، کتاب، مقاله و… استفاده می‌شود. در این بخش افراد به خواندن سایر بخش‌های متن ترغیب می‌شوند.
2. حجم پیشگفتار در پایان نامه چقدر است؟ بهتر است حجم پیشگفتار در پایان نامه از دو صفحه بیشتر نشود. اما گاهی اوقات به دلیل پیچیدگی موضوع می‌توان اندکی حجم آن را افزایش داد.
3. آیا رعایت دستورات نگارشی در آن الزامی است؟ بله. در آیین‌نامه هر دانشگاه برای نوشتن پیشگفتار دستورات نگارشی خاصی قرار داده شده است.